پیشینه بازاریابی مستقیم Direct Marketing به قدمت واژه نوشته شده است و یک جز اصلی کسب‌وکار محسوب می‌شود و همواره به صورت گسترده‌ای توسط آنهایی که در عرصه غیر انتفاعی و خصوصی فعالیت می‌کنند، مورد استفاده قرار گرفته است. این شیوه در واقع گونه‌ای از تبلیغات است که به کسب‌وکارها و سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا از طریق انواع رسانه‌ها نظیر تماس‌های تلفنی، پیام‌های متنی، ایمیل‌ها، توزیع کاتالوگ، نامه‌های تبلیغاتی و کمپین‌های هدفمند تلویزیونی بصورت مستقیم با مشتریان ارتباط برقرار کنند.
اغلب این کار از سوی مصرف‌کنندگان، شیوه‌ای آزار دهنده و تهاجمی در نظر گرفته می‌شود، بازاریابی مستقیم یک شکل تهاجمی از بازاریابی است که کاری می‌کند تا تعداد کلی مشتری و مصرف کننده را رشد دهد اما نیاز دارد تا به دقت برنامه ریزی و اجرا شود.

بازاریابی مستقیم  Direct Marketing دقیقا همان چیزی است که از اسمش به نظر می رسد. یک متخصص بازاریابی مستقیما در حال دستیابی به یک پایه بازار (نظیر مشتریان و مشتریان بالقوه) در سطح فردی (نظیر تماس تلفنی یا از طریق پیام ایمیلی شخصی) یا به واسطه یک رسانه انبوه (تبلیغات مجلات و…) است.
بازاریابی مستقیم (غالبا بخاطر تاکتیک‌های تهاجمی‌اش شناخته می‌شود، که تلاش می‌کند به مشتریان جدید دست پیدا کند، البته آن هم با استفاده از ابزارهای ارتباطات مستقیم ناخواسته) اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرد تا بازاریابان به مشتریان موجود و یا قبلی دسترسی پیدا کنند. عامل کلیدی برای موفقیت هر کمپین بازاریابی مستقیم آن چیزی است که خبرگان صنعت از آن به عنوان “Call to Action“  یاد می‌کنند. آنچه مشخص است این است که، کمپین‌های بازاریابی مستقیم باید یک پیام مشوق یا تحریک کننده ارائه دهند تا بتوانند پاسخی از مصرف کننده دریافت کنند (به این معنا که اقدامی از طرف مصرف‌کننده صورت گیرد). به عبارت دیگر، به عنوان یک بازاریاب مستقیم، شما باید به افراد یک منفعت را پیشنهاد دهید، حتی اگر شامل تخفیف پولی در خرید بعدی، کوپن هزینه دارای محدودیت زمانی یا حتی برای نهادهای غیر انتفاعی، دعوت به یک رویداد یا کاهش هزینه عضویت باشد.
با اینکه بازاریابی مستقیم شامل تلاش برای پیداکردن، ارتباط برقرار کردن، پیشنهاد دادن و ایجاد اطلاعات تشویقی در دسترس برای مصرف‌کنندگان است، اما با این وجود لازم است بازگشت بر سرمایه قابل توجیهی نیز داشته باشد. مورد خوبی که درباره بازاریابی مستقیم وجود دارد این است که گزینه‌های بسیاری وجود دارد که اگر احیانا یکی از رویکردها کار نکرد، به راحتی می‌توانید به رویکرد دیگر تغییر وضعیت دهید.
نکته حائز اهمیت در روش بازاریابی مستقیم برای جذب مصرف‌کنندگان جدید و حفظ مصرف‌کنندگان قدیمی این است که در این روش بازاریاب به برقراری ارتباط مستقیم با آنها می‌پردازد، بنابرین در این روش با تکیه بر نتایج اثرپذیری و همچنین پاسخ سریع مصرف‌کنندگان، به راحتی قابل اندازه‌گیری، تحلیل و تغییر سیاست است.

بازاریابی مستقیم چگونه انجام می‌گیرد؟

در مسیر روش‌های بازاریابی مستقیم، بازاریاب می‌تواند از انواع وسایل ارتباط جمعی استفاده کرده و سپس منتظر واکنش مستقیم مصرف‌کننده باشد. در روش‌های بازاریابی مستقیم، به دلیل انجام فرآیند تبلیغات در وسعت زیاد، جمعیت کثیری از مخاطبان پوشش داده می‌شوند و ممکن است تعداد بسیار زیادی از این افراد هیچ تمایلی به خرید محصول مورد نظر یا استفاده از خدمات ما نداشته باشند و یا بعدا تمایل پیدا کنند و شاید هرگز آن محصول یا خدمات، مورد نیازشان نباشد.
رسانه‌های تبلیغاتی مستقیمی که در دسترس هستند، می‌توانند برای سفارش مستقیم از مصرف‌کنندگان استفاده شوند، اگر چه اصولا در روش بازاریابی مستقیم در زمان‌های گذشته از ارسال مستقیم کاتالوگ برای مصرف‌کننده استفاده می‌شد اما در سال‌های اخیر این روش انواع متفاوتی پیدا کرده است مانند بازاریابی از راه دور، بازاریابی به صورت الکترونیکی و بازاریابی از طریق رسانه‌های صوتی و تصویری و پلتفرم‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی.

-استفاده از پست الکترونیکی یا ایمیل مارکتینگ

بازاریاب برای راه اندازی کمپین یا تبلیغ محصولات خود، به وسیله ایمیل، مشتریان را آگاه کرده و گاهی نیز از آنها دعوت می‌کند در رویدادها شرکت کنند. که این روش به دلیل عدم جا افتادن استفاده از ایمیل در مکاتبات بین مردم در کشورمان شاید جز در موارد تخصصی و برای افرادی که همواره در حال مبادلات ایمیلی هستند، مورد استفاده نباشد.

-بازاریابی تلفنی

روشی که بازاریابان از طریق آن با مشتریان بالقوه در تماس هستند و کالا یا خدمات خود را معرفی و به فروش می‌رسانند. تلفن از قدیمی‌ترین ترفندهای مورد استفاده از بازاریابی بوده است که هنوز هم در بین کسب‌وکارها رواج دارد و در بسیاری موارد در صورت استفاده درست و حضور بازاریابان آموزش دیده می‌تواند فروش خوبی نیز در پی داشته باشد. فقط باید این مساله را در نظر داشت که هنگام بازاریابی تلفنی، باید اطلاعاتی دقیق و کاملا درست، در اختیار مشتری قرار بگیرد. زیرا در غیر این صورت وفاداری مشتری به ما و خدمات‌مان دچار لغزش خواهد شد.

-ارسال پیامک

ارسال پیام‌های متنی، از طریق سامانه‌های پیامکی به ویژه در صورت داشتن یک لیست مناسب از مخاطبین بالقوه باعث افزایش اشتراک‌گذاری پیام ما بوده و ما را با توده‌ای از مشتریان روبه رو خواهد کرد. یک پیغام خوب در بازاریابی پیامکی، باید خیلی واضح، کوتاه و صادقانه ارسال شود. و در صورت امکان مشتری را با اعلام جشنواره‌ها یا تخفیفات ویژه ترغیب به خرید یا مشارکت با ما کند.

-ارسال کاتالوگ

طراحی یک کاتالوگ جذاب از محصولات و خدمات و معرفی مجموعه ما، به افراد کمک می‌کند با ما در تماس باشند و بیشتر ارتباط بگیرند. در کاتالوگ باید توضیح مختصری در مورد محصولات داده شود و از تصاویر با کیفیت و جذابی استفاده گردد. این روش یکی از ارزان‌ترین و در عین حال موثرترین‌ روشهاست.

-شبکه‌های اجتماعی

اکنون شبکه‌های مجازی اینترنتی، یکی از رایج‌ترین و پرمخاطب‌ترین مکان‌ها برای تبلیغات و شناسایی محصولات مختلف هستند. که در آن روش‌های مختلف بازاریابی مثل: بازاریابی همهمه‌ای، بازاریابی پنهانی و ربایشی به سرعت در حال گسترش هستند. با استفاده از فضای مجازی در بازاریابی مستقیم و فعالیت اصولی در پلتفرم‌های مختلف آن، می‌توان به سود و درآمد بسیاری رسید و خدمات خود را ترویج داد. یکی از جدیدترین روش‌ها در بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی با افراد تاثیرگذار یا به اصطلاح امروزی اینفلوئنسرها است که با همکاری آنها و استفاده از مخاطبین بیشمارشان، می‌توان سریع‌تر و بهتر به هدف رسید.

-فروش مستقیم

یکی دیگر از تاکتیک‌های مناسب که بیزینس یا مجموعه ما را انعطاف‌پذیر بار می‌آورد و نیاز به انجام هزینه‌های هنگفت را کاهش می‌دهد، فروش مستقیم است. البته برای فروش مستقیم به یک یا چند فروشنده مستقل احتیاج خواهیم داشت که در طول روز با توجه به علم و آموزش‌های فروشندگی خود برای تبلیغات به مکان‌های مختلف بروند. این روش همان ویزیتوری و مراجعه حضوری به محل‌های مورد نظر است.

-استفاده از کوکی‌ها

کوکی‌ها یا HTTP Cookie اطلاعاتی هستند که از طریق سرور یک وب‌سایت به مرورگر اینترنتی ما فرستاده می‌شوند. این اطلاعات پس از وارد شدن دوباره ما به همان وب‌سایت، به سرور باز خواهند گشت و ورود ما ثبت خواهد شد. کوکی‌ها امکان ذخیره اطلاعات زیادی را دارند و می‌توانند به صورت آنلاین، حرکات و مسیر ما در یک وب‌سایت را شناسایی کنند. البته شاید کوکی‌ها مانند تعریف گفته شده آنقدر هوشمند نباشند اما می‌توانند در یک وب‌سایت خبری متوجه شوند که چه موضوعی بیشتر مورد علاقه مخاطبین بوده است. و سپس برای هر مخاطب مطالبی در محدوده مورد علاقه او ارائه دهند.
نمونه ملموس و وطنی این مورد را می‌توان برای کسب‌وکارهای فروشگاهی به خصوص دیجی کالا مشاهده کرد. که با استفاده از کوکی‌ها در قسمتی به نام پیشنهادهای لحظه‌ای، محصولاتی که کاربر در آخرین مراجعه، مشاهده کرده است را نمایش می‌دهد تا شاید در همان لحظه وی را تشویق به خرید قطعی آن محصول نماید. همچنین در دسته‌بندی‌های اصلی این فروشگاه اینترنتی، می‌توان تاثیر محسوس کوکی‌ها را متوجه شد.
دسته‌بندی‌هایی که بر روی صفحه اصلی به صورت بنرهای گرافیکی جذاب برای شما نمایش داده می‌شوند، معمولا آخرین دسته‌بندی‌هایی هستند که از آنها دیدن کرده‌اید. به این صورت در یک وبسایت فروشگاهی با استفاده از کوکی‌ها که یکی از ابزارهای نوین بازاریابی مستقیم هستند، می‌توان کاربرانی که شاید قصد خرید داشته‌ باشند را به مشتری قطعی و خریدار بالفعل تبدیل کرد.

اهداف بازاریابی مستقیم

به طور کلی هدف یک کمپین بازاریابی مستقیم این است که مشتریان را به انجام کارهایی مانند خرید و یا عضویت ترغیب کند. کمپین‌های این بازاریابی باید پیامی مشوق یا وسوسه‌انگیز ایجاد کنند تا مشتری وادار به عمل شود.
یک کمپین موفق بازاریابی مستقیم به گونه‌ای است که به مشتریان یک منفعتی ارائه می‌دهد که می‌تواند تخفیفی برای خرید بعدی یا یک دعوت‌نامه به یک رویداد یا تخفیفی در عضویت باشد.

مزایای بازاریابی مستقیم

بازاریابی مستقیم از طرق مختلفی برای مشتریان فایده دارد. مصرف‌کنندگان با خرید در خانه قطعا راحتی، سرگرم‌کنندگی و صرفه‌جویی در زمان را تجربه خواهند کرد.

-سهولت در خرید

ابزارهای بازاریابی مستقیم، موجب سهولت در امر خرید می‌شوند. به طور مثال، برقراری ارتباط مستقیم با مشتری از طریق پست، ایمیل و یا خرید از روش‌های الکترونیکی، موجب سهولت و راحتی خریدار می‌گردد. خریدار با مراجعه به سایت‌های الکترونیکی، می‌تواند در لحظه اقدام به مقایسه چندین کالا و انتخاب و خرید محصول نماید و این امر موجب رضایتمندی او خواهد شد.
سهولت در دسترسی به اطلاعات محصول، خرید سریع و پرداخت آسان و امن و همچنین امکان برقراری ارتباط متقابل، از دیگر مزایای بازاریابی مستقیم برای مشتری و مخاطب می‌باشد.

-حفظ حریم شخصی

یکی دیگر از مزایای مهم بازاریابی مستقیم حفظ حریم شخصی خریدار است. در بعضی موارد، خریدار مایل نیست که فروشنده یا سایر افراد نسبت به خرید وی آگاه باشند. یا حتی به دلایلی امکان بیرون رفتن و حضور در اجتماع را ندارد، در این صورت خریدار می‌تواند با به ‌کارگیری یکی از ابزارهای بازاریابی مستقیم، با فروشنده و یا فروشگاه اینترنتی ارتباط گرفته و خرید خود را انجام دهد.

مزایای بازاریابی مستقیم برای فروشندگان

بازاریابی مستقیم یا همانطور که از معنای آن پیداست Direct Marketing، علاوه بر خریداران، دارای منافع و مزایای بسیاری برای فروشندگان نیز است. مزایای بازاریابی مستقیم برای یک فروشنده کالا یا ارائه دهنده خدمات، عبارت است از:

-قابل اندازه‌گیری و داشتن مقیاس مشخص

اولین مزیت مهم و علمی بازاریابی مستقیم، این است که شما با یک جامعه آماری ناشناس و انبوه سر و کار ندارید که قابل اندازه‌گیری و تحلیل نباشد. شما می‌توانید با انتخاب یک بازار هدف کوچک، آن‌ها را بررسی و سپس با ابزارهای مشخص، آنها را تحلیل و جذب نمائید. به همین منظور بازاریابی مستقیم را می‌توان مدلی دانست که صاحب کسب‌وکار، تقریبا به صورت کامل بر روی آن احاطه دارد.

-امکان برقراری ارتباط بلندمدت با مشتریان

برقراری ارتباط به صورت بلندمدت، یکی از مزایای بازاریابی مستقیم برای یک شرکت یا یک فروشنده است. از آنجایی که در بازاریابی مستقیم، فروشنده به صورت مستقیم با مشتریان ارتباط دارد، این ابزار می‌تواند روش بسیار مناسبی برای برقراری روابط بلندمدت و انجام خریدهای آتی ‌باشد.

-امکان خدمت‌رسانی فردی به مشتریان

از طریق بازاریابی مستقیم، شرکت‌ها می‌توانند افراد و اشخاص را به جای بخش‌ها و مجموعه ها، مورد هدف قرار داده و به افراد به صورت فرد به فرد، پیشنهادات بازاریابی خود را ارائه کنند. و به افراد به صورت شخصی و سفارشی خدمت‌رسانی شود.

-سهولت دسترسی به مشتریان

یکی از مهمترین مزایای بازاریابی مستقیم برای فروشنده، سهولت دسترسی به مشتریانش است. در حالی که در ابزار تبلیغات، مشخص نیست چه زمانی مشتری با شرکت یا فروشنده تماس حاصل نماید. در بازاریابی مستقیم، می‌توان به مشتریانی دسترسی داشت که با هیچ شیوه دیگری نمی‌توان با آن‌ها ارتباط برقرار کرد. از طریق بازاریابی الکترونیکی و استفاده از ابزارهای تحت وب و اپلیکیشن‌های موبایلی، می‌توان محصولات خود را در تمام نقاط دنیا به فروش رسانید یا به مخاطب معرفی کرد. در حالی که اگر این ابزار وجود نداشت، شرکت‌ها قادر نبودند به این راحتی و با این سرعت، وارد بازارهای مختلف دنیا شوند، به ویژه که با استفاده از این ابزارها، برخی هزینه‌ها نیز کاهش می‌یابد و این امری بسیار مهم برای یک شرکت خدماتی یا فروشنده است.